In het begin van de zomer van 2015 zullen de mastbank en mastkoker van Trui vervangen worden, op de helling in Spakenburg.
Op deze webpagina houden we iedereen op de hoogte van de voortgang omtrent het groot onderhoud. Heb je nog vragen of wil je ons helpen? Neem dan contact met ons op via voorzitter@bu130.nl.
Afgelopen zomer lagen we in het prachtige Spakenburg en toen maakte Wim Ruizendaal deze fantastische beelden! Komende zaterdag zijn we terug op onze Lustrumdag en kan je Trui zelf bewonderen samen met allerlei andere botters. Kom vooral langs.
Voor de liefhebbers zijn er nog extra beelden hier en hier te vinden.
Gister hebben we een begin gemaakt met het breeuwen van het dek. Vandaag hebben we besloten dat we toch wel erg hard uitlopen op de planning (we zouden al aan het varen moeten zijn) dus dat dit een klusje wordt voor de eerste zomerweek! Altijd handig als mensen dan ook dingen kunnen. Wel hebben we nog even het gedeelte onder de waterbalk gebreeuwd. Direct na het ontbijt, half slapend, drie man (iedereen vandaag) op die paar meter. Uithalen, inslaan, aanslaan, pekken. Hard doorwerken, maar na de koffie hoefden we alleen nog maar wat laatste dingen te pekken.
Hierdoor konden we de waterbalk vandaag ook op zijn plek krijgen. Het leuke van de waterbalk is dat hij stiekem recht is, maar dat niet is in de boot. De waterbalk wilt best op zijn plek komen, maar je moet hem wel overtuigen om er heen te gaan. Er is een bolling in 2 richtingen. Het dek staat bol en de waterbalk staat bol naar voren gericht. De bolling naar voren wordt er in gezet door, voordat je draadeinden door de balk zet, een schroevendraaier door het middelste gat te steken. Als je dan een breekijzer achter de waterbalk op de mast (of tegenwoordig op onze mooie nieuwe wig) zet kan je het midden naar voren schuiven. Vervolgens kan je een hoop steken en voelen met de schroevendraaier totdat je het gat vindt. Blijft toch moeilijk om het gaatje te vinden. Als je het gat hebt gevonden kan je achter de waterbalk iets zetten zodat hij daar blijft. Bij ons was dit een moer tussen de balk en de wig. Draadeind er door, vastdraaien en klaar.
De bolling van het dek wordt er in gedaan door de draadeinden goed aan te draaien. Denk aan een pijpsleutel met een ringsleutel erop en dan met al je kracht er aan trekken. Met zweten, spierkweken en proberen niks te breken komt dat uiteindelijk wel op zijn plek.
Na de lunch kwam er een busje aan vanuit Delft. Morgen beginnen de Spakenburgse dagen en is het een grote drukte in het centrum. Daar wil je niet doorheen met een busje. Hier waren wij op voorbereidt! Alle spullen die naar Delft waren gegaan (de dingen die hier alleen maar in de weg zouden staan) zijn weer terug gekomen. Gisteravond hebben we de spullen hier gesorteerd op nog nodig en niet meer nodig. Hebben we nou wel of niet de grote boor nodig? Hebben we meer vlas nodig? Welke schroeven hebben we nodig? Allemaal moeilijke keuzes, maar we willen ze min mogelijk hier houden. Dit mogen we namelijk weer zelf mee nemen in de trein.
Nadat het busje was in en uitgeladen gingen we verder met de kooien. De schipperskooi ging er als eerste in. Deze was er mooi uitgehaald, mooi opgeborgen en met een klein tikje met de (houten) hamer wilde hij gelijk weer terug. Is toch wel genieten wanneer je dan weer kan zitten in het vooronder. De matenkooi had iets meer werk nodig. Hij had er waarschijnlijk even snel in kunnen zitten. Echter was er een dingetje. Sinds het vorige groot onderhoud in Elburg miste er in de kooi namelijk een balkje. Blijkbaar geen groot probleen, gaat al een paar jaar goed, maar het zou toch mooi zijn als die er weer eens in terug komt. En zo maakt Diede kans op het als laatste gebruik maken van de grote apparaten hier op de helling. (Hadden we al eens verteld over de grote lintzaag, de vlakbank, de diktebank, de ‘als je iets er bijna in hebt moet er iemand de stekker uit rukken’-slagmoersleutel en al het andere leuke speelgoed hier?).
Na een flinke pan pasta rood met makreel gingen we nog even door. De matenkooi zit er momenteel bijna in. Wat er vooral nog even snel moest gebeuren was wat doppen lijmen. De zitters onder het schot hadden die nog niet. Dat zou maar eens onhandig kunnen worden als het schot er morgen in gaat. En wanneer we dan toch met lijm gaan spelen kunnen we ook die doppen in het dek wel doen. En zo geschiede het dat Johan als laatste met de grote apparaten gespeeld heeft. Stukje hout onder de kolomboor, doppen er uit halen met de lintzaag, doppen er in.
Even tussendoor, wisten jullie al dat iroko best wel veel lijkt op (waarschijnlijk) teak? Probeer ze maar te vinden! Zo komt er in een groot onderhoud in eens bilinga en teak in de boot!
Morgen gaan we dus nog het schot er in zetten. Hier moeten nog wat plankjes voor gemaakt worden. Een van de, of mogelijk wel de laatste mogelijkheid om met de grote apparaten hier te spelen. Wat zou het toch mooit zijn als er een lintzaag in het klushok zou passen..
Maar goed. Vandaag zijn we een flink eind opgeschoten. De matenkooi moet nog even een handjevol schroeven krijgen en de deurpost moet nog even terug gezet worden. Daarna kunnen we beginnen aan het schot. Hier zullen we 4 plankjes en een groot aantal veren voor moeten maken, maar mogelijk kan dit in een dag. Het einde is in zicht en Trui begint alweer op een bezeilbare boot te lijken.
Op deze maandagmorgen is de botter hellingaf gegleden. Het filmisch bewijs daarvan volgt later want het zou eigenhandig mijn resterende internetbundel voor deze maand opslokken. Daaraan voorafgaand hebben we nog een paar naden aangeslagen en een GROTE ONTDEKKING gedaan: Harpuis, ook onze eigen, kun je uitstekend met een kwast aanbrengen, mits ie écht warm is.
Na de lunch hebben we de mast er weer op gezet. Met wat duwen en trekken past ie in z’n koker. Daarna hebben Diede en Wiebe een deel van het dek gebreeuwd en ondergetekende heeft zich om de stand van de mast bekommerd. Nadat de mast op zijn plek stond riepen de oud-hellingbaas en de oud-oud-hellingbaas tegen elkaar dat die voorstag toch wel erg los stond en dat ie dus wel niet zo hard en niet zo hoog zou varen. Dat wisten we al maar het was wel weer erger dan met de oude mastkoker, waarin de mast door kleine wigjes achterover gedwongen werd. Die situatie moest dus hersteld en liefst overtroffen worden. Om de mast achterover te trekken hebben we de dirk op beide korvijnagels strakgetrokken. Daardoor ontstond liefst 35 mm ruimte aan de voorkant. Een goede oplossing voor dat probleem is een wig over de gehele breedte van de koker.
Voor een kort intermezzo neem ik u nu mee naar afgelopen winter. Er was binnen het Trui-wereldje enige discussie over de vraag of de nieuwe mastbank van bilinga (Nauclea spp.) of van eik (Quercus sect. Quercus) gemaakt zou moeten worden. Het grote voordeel van bilinga was dat het in de benodigde maat beschikbaar is. Europees eik is natuurlijk het hout waarvan botters oorspronkelijk gebouwd werden. Daarnaast is het iets goedkoper. Zo kwamen we na lang zoeken op de bekende plank van Ivor uit.
Op deze werf wordt volop bilinga verwerkt. De reststukjes daarvan slingeren over de helling en dienen als stempelhout en stutten. Zo’n reststukje trof ik na een korte zoektocht naar geschikt hout om de wig van te maken. Het had allerlei voordelen zoals een geschikte breedte, een grote lelijke kwast en een rommelig randje. Na enige interactie met achtereenvolgens zaagtafel, vlakbank en lintzaag ontstond hieruit de ideale wig. Op deze wijze hoop ik het bilingafront enigszins tegemoet te kunnen komen.
Daarna hebben we nog een klein eikenhouten wigje aan de stuurboordzijde in de onderkant van de koker gespijkerd zodat de mast nu bijna recht staat. Trui gaat nu nog harder zeilen. Morgen is er helaas geen DARP maar anders had de concurrentie haar borst nat kunnen maken.
Sinds het laatste blogje is er natuurlijk van alles gebeurd. We hebben inmiddels alle zes de knieën van de mastbank op hun plek gezet en vandaag heeft Koos de stuurboordsvoordewinder vastgemaakt. Het bakboordbroertje heeft Wiebe eergisteren al vastgebout. Vandaag en gisteren zijn ook drie spantjes die we in de eerdere dagen pas gemaakt hebben geplaatst, uiteraard met voldoende tixophalte. Vanaf de hoosgoot gezien wordt aan bakboord de zitter-oplanger-combinatie die het tweede spant vormt vervangen en aan stuurboord diezelfde combinatie. Daar hebben er één zitter van kunnen maken. Aan stuurboord vervangen we ook de eerste oplanger voor de goot. Het bovenste deel daarvan zit al en morgen boetseren we een vulstuk voor de onderkant. Wanneer dat zit kan de grote knie er weer tegenaan gezet worden. Het oplangertje aan bakboord moet ook nog even pas gemaakt worden.
Ondertussen heeft Wim de nieuwe mastkoker gebouwd op zo’n manier dat ook een nieuwe mast goed past. Voorlopig varen we dus nog met wigjes rond. Op de foto zie je hoe je een elektrisch schaaf als vlakbank kunt gebruiken om een kikker voor de kluiverval te maken.
Volgende week moet het schot en hele inventaris weer geplaatst worden, met alle uitdagingen van dien. Dat betekent dat we iets gaan uitlopen en er blijven hier niet heel veel mensen over. Mocht je nog geen vakantieplannen hebben en wel even er tussenuit willen dan zouden we heel blij zijn met een extra paar handen.
Een nieuwe week begon met dezelfde klus als waarmee de vorige eindigde, het weer vastmaken van de knieën die de mastbank ondersteunen. Dit gaat wat moeilijker dan gedacht, inmiddels zitten er twee vast, twee bijna en de laatste twee moet nog mee begonnen worden. We denken dat we het steeds beter en sneller kunnen dus hopen dat ze morgen allemaal vast zitten.
Halverwege de ochtend kwam Wim weer terug van een weekendje vrij. Hij is vandaag begonnen met de nieuwe mastkoker, onder meer door de kettingzaag te zetten in de gloednieuwe mastbank, maar ja, er moet wel plek zijn voor de mast…
Wiebe heeft zojuist de wieltjes van het vlaggenlijntje opgemeten zodat deze gemaakt kunnen worden en in de Owee 2016 geplaatst kunnen worden. Zie foto opdat deze informatie niet vergeten wordt.
Diede
Deze zondag geen geschaaf of geboor. De knieën moeten een dagje wachten. Vandaag hebben we eerst grondig uitgeslapen en daarna in alle rust drie gescheurde broeken gerepareerd, links en rechts (bak- en stuurboord voor nautisch georiënteerden) wat lijnolie gesmeerd en een eerste laag van het prinsenwerk geschilderd.
Hieronder staat nog een foto die we jullie gisteren onthouden hadden. Koos was jarig dus Lea maakte confetti.
Vandaag en gisteren hebben we de boot ondergesmeerd met tixophalthe (zie de eerste foto). Allereerst hebben we het gisteren op de nieuwe mastbank en de onderkant van het dek gesmeerd, waarna deze zijn samengevoegd (met enige inspanning). Vervolgens hebben een honderdtal schroeven (en bijbehorende boringen en doppen, een heel karwei) de binding afgemaakt. Vele schippers zullen ook verheugd zijn om te horen dat het pek in de gaten rond de watertank is vervangen door mooie iroko doppen.
Daarnaast, nadat we ons gisteren netjes hadden schoongemaakt, mochten we vandaag alweer met de tix spelen. Er zijn vandaag namelijk twee knietjes bevestigd. De komende dagen zullen er nog vier volgen, écht schoon worden we voorlopig dus nog niet.
Gisteravond heeft Eduard zich bij ons gevoegd. Dat betekent dat er nu drie (oud-)kluscoms rondlopen om overal een mening over te hebben. Op de laatste foto is te zien hoe de drie aandachtig naar een stuk oud hout turen.
Vandaag was Koos jarig. We hebben toeters en slingers aan boord gehaald, en Koos vannacht on 12 uur op een mooi toeterconcert getraceerd. Hij, op zijn beurt, had lekkere taart gehaald. En dat was niet het enige lekkere eten. We hebben zowel vandaag als gisteren lekker gebarbecued met verse mastbank- en spantenhoutkolen.
Tot slot was vandaag ook nog eens de kijkdag. Er zijn flink wat mensen langs geweest, waaronder ook aardig wat mensen die de botter al erg lang kennen, of familie zijn van de originele eigenaar. Leuk dat zij nog steeds betrokken zijn bij de botter.
Vanmorgen stond in het teken van het wegkrabben van de laatste stukjes oude tixophalte en andere troepjes, gevolgd door het volledig schoonspuiten en zuigen van het dek. Na nog een paar druppels condens uit de lucht tijdens de lunch was het daarna tijd om de mastbank op zijn plek te schuiven.
Eerst werd alles vol gesmutst met tix. Met behulp van de productielijn konden we in hoog tempo zo’n 20 bussen (6 liter) op de mastbank kwijt: bussen alvast openen, tix erop spuiten met de compressor-spuit, alles uitsmeren met plamuurmessen. Na alle plakkerige viezigheid kon de bank naar binnen worden gewerkt. Hefbomen, krikken en breekijzers kwamen eraan te pas, maar toen het dikste stuk inmiddels op de oplangers lag gleed hij met alle gemak op zijn plek! De champagne kon open, het was gelukt om de mastbank op z’n plek te krijgen zonder het dek of boordrand te moeten verwijderen of een stuk van de mastbank af te moeten zagen!!
Het dek is daarna meteen weer vastgeschroefd en de overtollige tix-resten verwijderd. Nu wordt het tijd om de inhouten er weer in te zetten. We gaan er in totaal 4 vervangen gezien deze rot waren. De rest van de inhouten is schoongekrabt en wordt weer terug in Trui geplaatst. Hier zijn we vandaag al mee begonnen. Hiervoor worden ze eerst bijgeschaafd omdat de nieuwe mastbank een grotere bolling heeft dan de oude.
Nu in het late avondzonnetje nog van een biertje aan het genieten op het voordek. Morgenochtend klussen we weer verder!
Vandaag is het mijn beurt om een stukje te tikken. Waarom? Omdat ik de eer heb gehad om als eerste mijn hoofd te stoten op de nieuwe mastbank!
Zit de mastbank er al in? Nou nee, nog niet. De mastbank lag vanochtend op het dek en op de boordrand, gisteravond hadden we net niet genoeg tijd om ‘die jetser er in te tetsen’. Na het eten gingen we namelijk snel door de DARP (Dinsdag Avond Rond en Platbodem race). Na wat rete fanatiek zeilen gingen we nog even naborrelen in het clubgebouw de watersportvereniging. Na wat naborrelen gingen we… nog wat naborrelen op de HK89 en de Schokland (een jachtbottertje). Daarna was het toch echt tijd om maar eens te gaan slapen.
In de ochtend ging de wekker aan de vroege kant. Na wat snoozen en koffie drinken was het tijd om de mastbank op z’n plek te krijgen. Gister had Wim nog even de hoekjes afgeschaafd zodat het precies zou passen. Wanneer ik zeg precies, bedoel ik ook precies. Proberen, insteken, er uit tillen, in steken, wig hier, dommekracht daar. Na veel gepiel zat hij toch eindelijk onder de boordrand. Tijd voor koffie.
Met een bakkie koffie in de hand vertelde Wim ons dat we hem nu er in theorie in zouden kunnen schuiven, maar dat het vrij moeilijk zou worden om hem er weer uit te krijgen. Dit is nodig, want het gat voor de mast moet er nog in. Ook werd er snel een hoofdrekensommetje gemaakt met oppervlakte, 3 mm dikke laag tixophalte en de inhoud van een spuitbus. We kwamen er achter dat we ongeveer de helft hebben van wat we nodig hebben. Daarom kan ik u met grote vreugd mededelen dat de mastbank er morgen in gaat!
Vandaag hebben we voor de rest wat bouten uit de krommers gehaald. Deze zaten nog vast in de zitters/liggers/oplangers die we er al uit hadden. Roestig staal willen we natuurlijk niet in de boot hebben. Helaas willen deze bouten zelf graag in de boot blijven zitten. Doorslagpennen, spitsgeslepen oude krabbers, grote hamers, griptangen en grof geweld. Altijd leuk.
Verder hebben we het prinsewerk uitgelijnd, een extra zitten er uit gesloopt en geconstateerd dat er een aantaal dingen rot zijn waarvan we dat nog niet wisten. Problemen, maar nog niet dringend. Over een aantal jaar kunt u waarschijnlijk nog een leuke blog verwachten over wat we dan aan het doen zijn!
Vandaag hebben we dus vooral bijklusjes gedaan. Niet de meest interresante dingen, maar het moet toch gebeuren. Morgen is het de grote dag. Daarna wordt het de puzzel weer in elkaar zetten. Nu zijn mensen moe genoeg om in een grote kluwe in slaap te vallen. 
Vandaag vroeg begonnen om nog wat werk te kunnen verzetten voor de zengende hitte weer zou toeslaan… Vol goede moed en met verse energie gingen we om 7 uur het gevecht met de laatste draadeinden en houtdraadbouten in de overgebleven 4 knieën aan.
De dag werd afgesloten met een gerookte paling en een verse fles aftersun. Conclusie: met een beetje aanpassen is het best wel te doen, klussen tijdens een hittegolf.
Vandaag hebben wij te horen gekregen dat het Prins Bernard Cultuurfonds voor €7500 wil bijdragen aan onze restauratie! Dit geld komt uit het Johan J. Smit’s fonds dat financieel bijdraagt aan onder andere educatieve projecten op het gebied van Varend erfgoed.
Eerder had Stichting Zabawas al bekend gemaakt €4000 te doneren voor het vervangen van de mastbank. Beide fondsen hebben in 2013 ook een bijdrage geleverd voor de restauratie van ons voorschip.
Wij zijn blij dat wij door middel van deze bijdragen ons schip in goede staat kunnen houden en er veel mee kunnen varen. Op deze manier houden wij niet alleen de botterhistorie levend, maar kunnen wij ook weer een nieuwe generatie leren om met een botter te varen en deze zelf te onderhouden.
Voor meer informatie kun je kijken op de websites van het Prins Bernard Cultuurfonds en Zabawas.
De weersomstandigheden en de klus zijn vandaag elkaars tegenpolen. De dag begon verzengend warm, waarna de lucht steeds verder betrok, halverwege de middag werden de eerste bloemkolen zichtbaar en als toetje hebben we nu een hevig onweer.
Gisteren zijn we op de helling gezet en verder gegaan met het afbreken van meer structurele delen van het schip. De mastkoker doet nu dienst als lunchtafeltje. Ook hebben we al diverse doppen, waarachter allerhande bevestigingsmaterialen schuil gaan, eruit getikt en de stuurboordsvoordewinder losgemaakt. Dat bleek het laaghangend fruit.
Vanochtend schreef Wiebe bij een aantal bouten de termen dol of g.b.i.t.k. Dat laatste is kort voor ‘geen beweging in te krijgen.’ De laatste categorie bleek later wel tot bewegen te motiveren. Als je namelijk een houtdraadbout die er wel uit wilde door een pijpsleutel stopt en daar een eind hout aan schroeft heb je een enorme arm en kun je toch wel een paarhonderd newtonmeter op zo’n kop zetten. Knappe bout die dat onbewogen ondergaat.
Vlak voor de lunch kwamen Wim en Jeppe als versterking en vlak na de lunch kwam een filmploegje van de Lokale Omroep Spakenburg langs. Die hebben gefilmd hoe we met twee breekijzers probeerden de achterste knie op bakboord los te prutsen. Dat lukte nog even niet want er zaten nog twee afgebroken bouten in dus die hebben we met zo’n hip modern haaks slijpertje dat trilt i.p.v. roteert, van Wim, doorgezaagd. (zaterdag ieder uur herhaald op tv) Uiteraard kwam net nadat de filmploeg weg was de knie los.
De volgende actie was het nogmaals opmeten van de huidige mastbank en de mogelijkheden om de nieuwe in het schip te krijgen. Dat stemde voorzichtig optimistisch. Als we een paar oplangertjes losmaken kunnen we de mastbank er waarschijnlijk van achteren in kantelen.
Als laatste actie hebben we de middelste knie aan bakboord, die twee weerbarstige draadeinden had eruit gesleurd met de derdehand. De twee knieën zijn nog in verbazingwekkend goede staat. Geen spoortje rot en kurkdroog. Die kunnen dus probleemloos terug op de nieuwe mastbank.
Vandaag zijn we echt begonnen met het klussen. De waterbalk is verwijderd en ook de schotten (die het vooronder afscheiden) zijn bij de houtopslag geparkeerd. Ook treeplanken hebben het moeten ontgelden: dat is ontiegelijk irritant, want je kan dus niet chill de kuip in stappen! Helaas moesten al deze onderdelen worden verwijderd in de brandende zon. Af en toe een emmer water over je hoofd gooien en flessen limo wegtikken was dan ook een vereiste. Rond zessen was het tijd te koken en een overheerlijk biertje van de tap te drinken. Die tap staat dus gewoon op de helling. Een topper: iedereen wil hier volgende keer weer liggen.
Tijd om het eten daadwerkelijk op te eten was er niet, want Koos, Wouter, Emiel en Johan moesten meedoen aan de Dinsdagavond Rond- en Platbodem wedstrijden. Koos en Wouter op de HN 3: een erg gezellig boot, en Emiel en Johan zoals vertrouwd op de HK 89 met Marike!
Tot slot, kwam de familie van de laatste visser van de BU130 nog even een kijkje nemen. Zeer bijzonder om oude verhalen uit eerste hand te horen!
Vandaag was het dan zover, de eerste dag van het groot onderhoud. Gisteren was Trui al aangekomen in Spakenburg. Vandaag is de rest van de klusploeg aangekomen samen met een bus vol gereedschap en andere klusspullen.
Eenmaal aangekomen zijn we begonnen met het aftuigen van Trui. Het voorronder werd leegegruimd om ruimte te maken om te kunnen werken. Ook hebben we het grootzeil en de fok losgehaald omdat de mast van boord gehesen moest worden. Een mastbank vervangen terwijl de mast nog staat gaat immers erg lastig.
Nadat alles losgemaakt was, werd de mast van boord gehesen met een heftruck en vervolgens bij de helling op schragen neergezet. Dit was nog een hele operatie omdat de heftruck met mast het hele haventje om moest rijden om bij de helling te komen. Aangezien de route midden door een winkelstraat heen ging trok dit de nodige aandacht van diverse winkelende mensen. Toen de mast eenmaal van boord was werd hetzelfde truucje herhaald maar dan met het nieuwe stuk hout waar de nieuwe mastbank van gemaakt gaat worden.
Toen de mast eenmaal van boord was konden we beginnen met het demonteren van de onderdelen. Zo zijn onder andere de schippers- en matenkooi verwijderd en is er een begin gemaakt met het verwijderen van de waterbalk en het schot. Hiervoor moesten de nodige houten doppen verwijderd worden. Achter deze doppen zitten namelijk de bouten waarmee de onderdelen bevestigd zijn. Dit is altijd een rotklusje omdat het niet altijd even gemakkelijk gaat. Daarnaast heb je nog de zogenaamde fopdoppen. Doppen waar blijkbaar geen bout achter zit en die je dus voor niks hebt losgemaakt.
Nadat we enkele doppen verwijderd hadden was het alweer avond en dus de hoogste tijd om te gaan eten en de boel op te ruimen. Al met al was het vandaag een mooie dag en zijn we toch al een aardig eindje opgeschoten zodat we woensdag de helling op kunnen.
