Een inhout maken

Met dit stappenplan zou het mogelijk moeten zijn om een inhout te maken.

Afmetingen

Benodigdheden

• Een stuk hout in de juiste vorm
• Een plaat multiplex voor de mal, met decoupeerzaag om op maat te maken
• Lineaal, pen en stift, krijt, (evt plotter, zwaaihaak, (digitale)waterpas)
• Kettingzaag
• Elektrische schaaf
• (dissel)
• Flex met schuurpapieropzetstuk

Het stappenplan

1. Maak een zoekmal (Het is genoeg om de hoek tussen huid en vlak + de plek waar de 2 uiteinden ongeveer moeten komen + de dikte te weten) – Met de zoekmal kan je hout gaan zoeken in de goeie maat en ook al op dikte laten zagen. (De juiste dikte zou ook met een kettingzaag gemaakt kunnen worden als je het inhout echt gaat maken)
2. Als je een inhout gaat vervangen kan je nu het oude hout verwijderen. Maak de plek goed schoon, normaal onbereikbare plekken zijn nu wel bereikbaar.
3. Maak een zaagmal (dit kan mooi met multiplex en een decoupeerzaag) en geef voor elke gang de plek aan waar de naad zit en de hoeken die de gangen maken ten opzicht van elkaar. (Tekening nodig!)
4. Met deze mal kan je gaan kijken hoe je het hout het beste kan gebruiken. Trek de mal ruim over op het hout, het mag er wat naast zitten, tussen de 21 en 50 mm is mooi.
5. Zaag met de kettingzaag het hout uit dat je nodig hebt. Houdt rekening met de zaagdikte.

6. Om mooi af te kunnen tekenen kan je de zijkanten van het inhout alvast een beetje vlak schaven.
7. Zet het inhout op de juiste plek in de boot. Maak eventueel gebruik van wiggen als het inhout niet vanzelf op de juiste plek blijft zitten.
8. Nu zijn er meer opties mogelijk, je kan het ook allemaal doen. Het moet aan beide kanten van het inhout gebeuren, een botter is namelijk nooit recht. Je wil, op tenminste elke naad, de afstand weten tussen de huid of het vlak en het nieuwe hout. Je wil uiteindelijk de verschuiving van huid/vlak naar inhout kunnen reconstrueren.

9. Let op of er een kattegang gemaakt moet worden, en waar deze dan moet komen op beide zijkanten.
10. Nu kan het inhout naar een plek waar deze makkelijker bewerkt kan worden.
11. Je wil zorgen dat met zo weinig mogelijk houtverlies het echte inhout uit het hout gehaald kan worden. Kies een translatielijn waarlangs de projectie van de huid verschoven wordt. Meet de plek waar de grootste verschuiving nodig is. Dit is de afstand waarmee je de projectie gaat verschuiven langs de translatielijn. (Tekening nodig!) Met een digitale waterpas kan je makkelijk translatielijnen tekenen op je inhout. Waarschijnlijk werkt een parallelliniaal ook. Teken translatielijnen in ieder geval door alle naden en hoeken.
12. Je hebt nu de opgemeten punten over een vaste afstand verschoven langs de translatielijn. Nu kan je deze punten gaan verbinden met een rechte lijn. Als een punt heel raar is, is het misschien verstandig om nog eens te checken waarom het niet klopt. Nu kan je het inhout af gaan schaven tot deze lijn met een elektrische schaaf. Niet eroverheen uiteraard. Beide kanten van het inhout zijn zeer waarschijnlijk niet hetzelfde. Je zou de lijnen die bij dezelfde naad horen kunnen verbinden als hulpmiddel bij het maken van de goede hoek.
13. De huid- en vlakkant zijn als het goed is nu precies passend. De binnenkant hoeft niet zo precies als de buitenkant afgetekend te worden. Nu is het moment om te bepalen hoe hoog(beide betekenissen) het inhout precies wordt. Ook de afronding aan de uiteinden wordt nu bepaald. Deze vorm kan bereikt worden met allerlei gereedschap, van kettingzaag via dissel en elektrische schaaf tot schuurflex.
14. Als er kwasten zijn op plekken waar er waarschijnlijk water in blijft staan is het verstandig deze weg te halen en eventueel op te vullen. Tussen hout en inhout is het meestal geen probleem, aan de binnenkant tegen de huid meestal ook niet. In de teen waarschijnlijk wel.
15. Dit is ook het moment om eventueel resterend spinthout weg te schuren. Spinthout gaat rotten en wil je dus niet in je nieuwe inhout hebben.
16. Pas het inhout. Als het goed is kan je nu de omlijning van het inhout aftekenen (en de kattegang), aftekenen waar de gaten moeten komen en boren (eerst van binnen naar buiten met een klein boortje, goede oude gaten mogen ook gebruikt worden, daarna van buiten naar binnen), schoonmaken, ruim tixophalte aanbrengen overal waar afgetekend is, maar niet in de kattegang, het inhout op zijn plek zetten, en vastbouten. Als je concludeert dat er toch wel erg veel ruimte is, kan je natuurlijk nog wat van de voorgaande stappen overnieuw doen.

Het stappenplan (translatie)

Attach:tekeningen.jpg Δ Δ

1. Maak een zoekmal (Het is genoeg om de hoek tussen huid en vlak + de plek waar de 2 uiteinden ongeveer moeten komen + de dikte te weten) – Met de zoekmal kan je hout gaan zoeken in de goeie maat en ook al op dikte laten zagen. (De juiste dikte zou ook met een kettingzaag gemaakt kunnen worden als je het inhout echt gaat maken)
2. Als je een inhout gaat vervangen kan je nu het oude hout verwijderen. Maak de plek goed schoon, normaal onbereikbare plekken zijn nu wel bereikbaar.
3. Maak een zaagmal (dit kan mooi met multiplex en een decoupeerzaag). Zet je lineaal met de nul in de naad, zet een lijn op je multiplex en markeer een afstand (bijv. 10cm). Je hebt dan een richting en een afstand waardoor je precies kan reconstrueren waar de naad zat. Vergeet niet ook bij de uiteindes van het spant een meting te maken, anders weet je alleen waar de naden zitten (en niet de hoek die de naad maakt). Zie tekening 1.
4. Met deze mal kan je gaan kijken hoe je het hout het beste kan gebruiken. Leg de mal op het hout (maak vast) en teken de hoekpunten uit op het nieuwe hout. Door deze te verbinden krijg je je zaaglijnen. Zie tekening 2. In de tekening is de bovenste meting vergeten, waardoor je ziet dat je alleen een plek van een naad heb. Het andere uiteinde is wel goed.
5. Ben je in de voorkant van de boot bezig? Daar is de boot rond. Meet met een zwaaihaak de hoek van de gang (elke gang) ten opzichte van je nieuwe spant. Bij het zagen kan je in deze hoek zagen, dat scheelt schaafwerk later.
6. Zaag met de kettingzaag het hout uit dat je nodig hebt. Zaag aan de goede kant van de lijn!

6. Om mooi af te kunnen tekenen kan je de zijkanten van het inhout alvast een beetje vlak schaven.
7. Zet het inhout op de juiste plek in de boot. Maak eventueel gebruik van wiggen als het inhout niet vanzelf op de juiste plek blijft zitten. Teken dit goed af zodat je precies weet waar je inhoud staat tijdens en na het aftekenen.
8. Je zal zien dat je inhout nog niet past. De vraag is hoe hij niet past. Waar zit het grootste gat (midden, boven, onder)? Haal je spant er weer uit.
9. We gaan translatielijnen tekenen! Dit zijn lijnen, allemaal parallel aan elkaar, die de richting aangeven van hoe we het hout in de boot gaan schuiven. Zit het grootste gat in het midden? Dan hou je je translatielijnen ongeveer 45 graden. Zit je grootste gat aan de bovenkant? Draai je translatielijnen meer die kant op, dan hoef je minder van je hout weg te halen. Zie tekening 3. Ze moeten aan beide kanten van het spant komen.
10. Met een plankje hout, wat soort van parallelle kanten heeft, kan je heel makkelijk al deze lijnen tekenen. Teken steeds van de andere kant van je plankje af om te compenseren voor mogelijke onnauwkeurigheden. Deze lijnen moeten in dezelfde richting op de andere kant komen. Lijmklem hiervoor een lang recht iets op een lijn. Je kan met een tweede lang recht iets heel precies de lijn op de andere kant van het hout krijgen door er langs te kijken.
11. Zet je spant weer op z'n plek. Plak op een liniaal, of een willekeurig houtje, de afstand van je grootste gat af. Door je liniaal op de boot te zetten (gang, vlak, naad) in de richting van je translatielijnen en steeds dezelfde afstand te markeren teken je een projectie van de boot op je spant. Zie tekening 4. Je grootste afstand moet aan beide kanten dezelfde afstand zijn. Als in, als aan de ene kant je gat 3 cm is, maar aan de andere kant van het spant maar 3 mm, teken dan alsnog 3 cm af. Zorg dat je in ieder geval alle naden hebt, en je uiteindes. Let op met welke kan van je liniaal je aftekent! Als je onderkant van je liniaal de boot raakt, maar de bovenkant niet, teken dan aan de onderkant af.
9. Let op of er een kattegang gemaakt moet worden, en waar deze dan moet komen op beide zijkanten.
10. Nu kan het inhout naar een plek waar deze makkelijker bewerkt kan worden.
11. Je hebt nu de opgemeten punten over een vaste afstand verschoven langs de translatielijn. Nu kan je deze punten gaan verbinden met een rechte lijn. Als een punt heel raar is, is het misschien verstandig om nog eens te checken waarom het niet klopt. Nu kan je het inhout af gaan schaven tot deze lijn met een elektrische schaaf. Niet eroverheen uiteraard. Beide kanten van het inhout zijn zeer waarschijnlijk niet hetzelfde. Je zou de lijnen die bij dezelfde naad horen kunnen verbinden als hulpmiddel bij het maken van de goede hoek.
12. De huid- en vlakkant zijn als het goed is nu precies passend. Voor de zekerheid, pas hem even. De binnenkant hoeft niet zo precies als de buitenkant afgetekend te worden. Nu is het moment om te bepalen hoe hoog(beide betekenissen) het inhout precies wordt. Ook de afronding aan de uiteinden wordt nu bepaald. Deze vorm kan bereikt worden met allerlei gereedschap, van kettingzaag via dissel en elektrische schaaf tot schuurflex.
13. Als er kwasten zijn op plekken waar er waarschijnlijk water in blijft staan is het verstandig deze weg te halen en eventueel op te vullen. Tussen hout en inhout is het meestal geen probleem, aan de binnenkant tegen de huid meestal ook niet. In de teen waarschijnlijk wel.
14. Dit is ook het moment om eventueel resterend spinthout weg te schuren. Spinthout gaat rotten en wil je dus niet in je nieuwe inhout hebben.
15. Pas het inhout. Als het goed is kan je nu de omlijning van het inhout aftekenen (en de kattegang), aftekenen waar de gaten moeten komen en boren (eerst van binnen naar buiten met een klein boortje, goede oude gaten mogen ook gebruikt worden, daarna van buiten naar binnen), schoonmaken, ruim tixophalte aanbrengen overal waar afgetekend is, maar niet in de kattegang, het inhout op zijn plek zetten, en vastbouten. Als je concludeert dat er toch wel erg veel ruimte is, kan je natuurlijk nog wat van de voorgaande stappen overnieuw doen.

Het stappenplan 2 (rotatie)

Bij een oplanger kan het zijn dat hij bijna past, maar nog net niet perfect. De volgende uitleg is voor als de onderkant/bovenkant al bijna past, maar er een groter gat aan de andere kant zit.

1. Meet de gaten bij de naden. Schrijf je grootste gat op.
2. Markeer je draai as (aan beide kanten van het spant).
3. Meet je afstanden van je draaipunt naar je naad/het hout bij de naad. Schrijf deze allemaal op.
4. Je kan nu je grootste gat delen door de bijbehorende afstand. De andere afstanden moeten vermenigvuldigd worden met deze verhouding. Je krijgt een afstand van boot naar spant, die bij het punt het verste van het draaipunt het grootst is.
5. Door deze punten af te tekenen op je spant, en dit at te schaven, roteer je je spant de boot in.

Let wel! Deze manier van aftekenen gaat in theorie uit van een recht oppervlak. Voor oplangers werkt dit wel prima, meestal zijn de hangen soort van, bij benadering, en een beetje fantasie, een recht oppervlak. Je krijgt het helaas nooit perfect, want je hebt geen fatsoenlijke richting om in te meten van naad naar spant. Het is echter wel een hele zuinige manier om je hout in de boot te schuiven als je bijvoorbeeld een kettingzaagoeps hebt aan de bovenkant van je spant.