Mast strijken en zetten

Zo nu en dan moet de mast van Trui gestreken worden. Hier een korte handleiding. N.B. Normaal gesproken zijn er drie dingen die voorkomen dat de mast achterover valt. Dat zijn de kluiverval, de voorstag en de mastkling. Totdat de hijskabel op spanning staat moet er tenminste één van die drie vastzitten. De voorstag is onhandig.

1. De giek losmaken en wegleggen: Haal het borgboutje uit de zwanehals vooraan. Maak een val vast aan genoemde zwanehals. Til hem recht omhoog uit de ring om de mast (die ring heeft vast een mooie naam). N.B. De kraanlijn trekt hem naar voren dus iemand zal hem naar achteren moeten duwen. Leg hem bijvoorbeeld aan bakboord op de treedoft.
2. Mast vrijmaken: Vallen los van boot, samenbinden naast mast samen met voorstag. Kluiverval vast laten zitten aan boegbeslag en het halende part klaarleggen op het voordek. Autobandje op achterdek leggen, stevig bierkrat op het achterste stuk van het voordek leggen met daarop een aantal bunplankjes (2017: de oude bunplankjes die op de plek van de klaarbak horen liggen standaard onder het naaivlak en zijn hiervoor goed te gebruiken), bandje voorop leggen.
3. Hijsstrop ophangen: Paarse hijsstrop (ligt als het goed is in voorste bakskist SB) met lus naar achter wijzend op ongeveer 4 5.5 meter boven voordek met behulp van pikhaak hangen. (Als de lus naar voren wijst moet de mast een slag draaien en klapt het klaptopje richting water i.p.v. omhoog. Allebei onhandig.) Stevige lijn (landvast) van lus naar klamp van halstalie goed vastmaken. De hijskraan maakt nu vast aan de lus van de hijsstrop, en de landvast naar de klamp van de halstalie zorgt ervoor dat de hijsstrop niet verder naar boven kan schuiven op de mast.
4. Als de hijsstrop te laag aan de mast zit, kan de mast naar voren vallen bij het hijsen. (is gebeurd in 2024) Om dit te voorkomen zet je een landvast van de kluiverkikker aan bakboord van de mastvoet door de klamp van de grootval aan stuurboord van de mastvoet. Daarme kan je de voet van de mast in bedwang houden. Zet iemand in het deurtje binnen om het landvast te laten vieren tijdens het hijsen. In het deurtje zit die persoon veilig. Mocht de strop dan te laag zitten dan heb je de boel onder controle.
5. Nu mag de mastkling los.
6. Hijsen: 1 of 2 man trekken met een stevige lijn de voet van de mast naar het achterdek (tip: je kan ook de boot naar voren verhalen terwijl de kraan de mast op dezelfde plaats houdt). Kluiverval wordt bediend door 1 man. Eerst de kluiverval vieren (als mast omhoog gaat) en daarna aantrekken om masttop naar voordek te krijgen.

Let op dat de communicatie helder is, vooral met degene die de hijskraan bedient.

Veel binnenvaartschepen hebben een hijskraan voor hun auto, sommigen zijn bereid om onze mast uit of in de mastkoker te hijsen voor een kratje bier/fles sterke drank en eventueel een kleine vergoeding.

Nieuwe mast

De nieuwe mast is precies pas, wat zowel het hijsen als strijken erg moeilijk maakt. Het is handig om een en ander aan spullen bij je te hebben voor je dit wilt doen:

1. Autokrik. Een schaarkrik is makkelijker overal tussen te manoeuvreren, een potkrik heeft over het algemeen net wat meer kracht. Ik zou aanraden in ieder geval een schaarkrik te fixen.
2. Houten blokken/plankjes in verschillende diktes voor het beschermen van de mast of andere delen van de boot en opvullen van ruimtes bij gebruik van een krik
3. Aantal grote lijmklemmen, altijd handig bij gebruik van krik of andere constructies

Mast zetten: 10 Maart 2017

Vrijdag 10 maart 2017 hebben Bart Roest en Marieke van der Tuin de nieuwe mast erin gehezen in Warns. Dit ging iets stroever dan we gewend zijn, bij deze daarom de manier hoe we het toen hebben gedaan.

1. mast erin zetten met kraan. Over de gehele lengte van de mastkoker aan de voorzijde zit de mast er niet tegenaan, ongeveer 10 cm ruimte overal. De kling gaat wil dicht, kluiverval vast als borging.
2. de onderkant van de mast moet nu tegen de mastkoker worden gewerkt. Dit kan met behulp van een autokrikje (en wat blokken hout) tussen bun en mastvoet. Voor de zekerheid ook de voorstag vastzetten met behulp van een takel. Kluiverval en takel steeds een stukje laten vieren, daarna het autokrikje weer aanzwengelen tot de mast tegen de voet zit. Kling moet er wel af zijn. De mast staat aan het einde behoorlijk scheef!
3. nu moet de mast weer rechtop getrokken worden. Dit kan door aan de kluiverval te hangen. Voor het laatste stuk is een handtakel aan te raden: vastzetten op voorstag en oog waar de voorstag opmoet. Voor het laatste stuk de handtakel vastzetten op de stag zelf met een touwtje. Momenteel zit de stag vast met een extra harp ertussen ivm de extra stagbocht die de nieuwe mast heeft gekregen.

Mast strijken: 19 augustus 2017

De nieuwe mast zat behoorlijk klem in de mastkoker. Op enkel hijskracht kwam de mast geen millimeter in beweging. Omdat wel voor elkaar te krijgen is het nodig om de mast te kantelen naar achteren. Waarschijnlijk is het handig om dit te doen voordat de kraan er is om tijd te besparen. Belangrijk bij pogingen om de mast te kantelen is het vastzetten van de kluiverval (met enige speling) als back-up voorstag. Daarnaast moeten de voorstag en kling uiteraard los zijn. Uiteindelijk wil je een gat van een cm of 7 tussen mastkoker en mast hebben aan de voorzijde voor het daadwerkelijk hijsen. Om de mast uit de koker te halen zijn de volgende tactieken gebruikt:

1. Door middel van de dirk de mast achterover trekken (uiteinde vast bij korvijnagel), terwijl de kluiverval met een beetje speling vastzat als borging. Dit had geen effect.
2. Krik tussen voordekluik en mast zetten op het voordek. Voordekluikje is daarvoor eerst verstevigd door middel van lijmklemmen. Dit deed niet veel.
3. Uiteinde van grootval en grootval blok van de gaffel op de korvijnagel vastzetten, vervolgens trekken. Trekken op het achterdek zou het beste zijn (zodat alle kracht in de juiste richting aan de mast trekt), maar vond ik (Marieke) qua veiligheid niet zo'n chill idee. Dus gewoon vanaf het voordek aan de val getrokken. De krik stond er ondertussen nog steeds op (op spanning). Het trekken aan de grootval zorgde ervoor dat de mast met een flinke kraak een stukje achterover kantelde (+/- 8 cm speling tussen mast en mastkoker aan de voorzijde).

Na het achterover kantelen kon de mast eruit getild worden met de kraan. Dit ging alsnog niet van harte. Belangrijk hierbij is dat de mast opeens los zal komen en daarbij dus een stuk omhoog zal springen. Het is verstandig om geen mensen bij de mastvoet neer te zetten. Pas als de mast eenmaal los is kunnen er mensen naartoe om deze naar het achterdek te begeleiden. In verband met het klem zitten is het daarnaast ook handig om de hijssling goed naar boven te duwen (+/- 5.5 meter boven het voordek) en de kluiverval heel goed te vieren.

Mast zetten: 21 Augustus 2017

Zoals te verwachten was, wilde de mast er niet goed in. De mast bleef steken in de mastkoker op een cm of 5 van de "grond". De voorkant van de mast zat op dat moment wel al strak tegen de mastkoker aan. De kling kon dicht (en is daarna ook verder dicht gebleven). Met een krik is geprobeerd de voet van de mast op zijn plaats te krijgen (zoals ook in maart 2017). Dit lukte niet.

Vervolgens is de krik en opvulhout tegen de mastvoet blijven staan, kluiverval vastgezet en hijssling losgemaakt zodat de kraan kon vertrekken. Daarna is er aan de dirk getrokken (uiteinde vast op korvijnagel, trekken vanaf achterschip), waarbij de mast weer met zijn voet op de juiste plek terecht kwam. Er was daarbij wel weer een spleet ontstaan tussen de voorkant van de mast en de mastkoker. De mast is vervolgens weer voorover getrokken door op de kluiverval / boegbeslag een 3e hand te zetten. Na het flink aantrekken van de 3e hand was de mast weer terug in positie en kon de voorstag vast worden gezet.

Waarschijnlijk helpt het om de mastkoker en mastvoet heel goed in te vetten bij het zetten van de mast, met name om de mast er weer uit te krijgen.

Mast zetten: 26 augustus 2017

Mast gezet in de jachthaven van Huizen m.b.v. portaalkraan.

Mast omgekeerd (punt strop aan de voorkant van de mast) en met behulp van de portaalkraan van de haven ri. het voorschip de mastkoker in gezet/getrokken. Daarnaast alle contactoppervlakken royaal ingesmeerd met schroefaskokervet dat we mochten gebruiken van de Havenmeester.

Geen krik nodig gehad, wel een voet tegen de mastvoet om deze op z'n plek te drukken.

< Schoonmaak voor vertrek | ^ | Klaptopje >