Opleiding

Leidraad Maten

Theorie:

Hijsen en strijken:

Manoeuvres:

Overig:

Leidraad Schipperen

Eigenschappen:

Tactiek

Techniek

Motorvaren

Programma van eisen om te voldoen aan het worden cq zijn van maat der Trui oftewel de BU130

Voor de leken onder ons:
’t Ken friezen,
’t Ken dooien,
Een maat moet met die schuit kenne klooien

(ja Walter, ook botterikken kunnen dichten)

Michiel Bonke ?

De bedoeling van de leidraad voor maten.

De leidraad is bedoeld om duidelijk aan te geven wat een maat wel en niet moet weten en kunnen. De eisen waar een maat aan moet voldoen komt uiteindelijk als een complete lijst op de wiki komen te staan. Hierdoor weten alle maten wat ze wel en niet moeten kunnen. Nadat duidelijk is wat een maat precies moet leren, wordt per eis duidelijk op de wiki vermeld hoe de taak standaard wordt uitgevoerd. Het is natuurlijk mogelijk om een taak op een andere manier uit te voeren, maar de maat moet in ieder geval de standaard manier kunnen.

Programma van eisen:

Algemeen

De maat moet samen met de schipper de schuit volledig beheersen, in principe ook zonder hulp van de andere opvarenden.
Een maat is de rechterhand en de vervanger van de schipper. Overwicht op de overige opvarenden is handig als je schipper plotseling ziek wordt of besluit overboord te vallen en je dus zelf de schuit voor de wal moet zien te krijgen.
Beslissingen worden genomen door de schipper. Als een maat het niet eens is met de gang van zaken, kan hij/zij dit aangeven, maar de uiteindelijke beslissing van de schipper is voor iedereen bindend. De maat heeft zich hier gewoon aan te houden. Dit klinkt misschien een beetje cru, maar het betekent domweg dat de schipper eindverantwoordelijk is voor alle zaken aan boord, inclusief bemanning dus ook de maat. Het accepteren van andermans beslissingen hoort ook bij het zware bestaan van de maat.
Een maat moet kunnen communiceren met de schipper. Dit kan d.m.v. je stem, maar het is handig als je geen keel op hoeft te zetten maar met bijv. gebaren duidelijk kan maken wat er gebeurt. Dit komt op andere mensen zeer betrouwbaar over, bovendien willen mensen nogal eens opgewonden zijn (en dus lawaaiig) of de motor brult te hard om verbaal te kunnen communiceren.
De maat is verantwoordelijk voor het voordek. Dit betekent o.a. dat de maat tijdens aan- en afmeren zich hier bevindt en zorgt dat alles op rolletjes loopt. Ook tijdens het hijsen en strijken bevindt de maat zich op of bij de plecht, verdeelt de taken en houdt in de gaten wat de mensen doen en of alles volgens plan verloopt.
Het is mede de taak van de maat om het schip op orde te houden. (touwtjes niet laten slingeren maar opschieten e.d.).

Onderdelen van de boot

De specifieke bottertermen die tijdens het botteren kunnen worden gebruikt, moeten een maat enigszins bekend in de oren klinken. Als de schipper vraagt om de dirk wat door te zetten, moet de maat niet reageren met: Dirk is niet eens aan boord! Zie ook Onderdelen van de boot.
De maat moet de bekende benamingen op het water kennen. Zie Benamingen op het water.
De maat moet de vaste inventaris van de boot kunnen vinden. Belangrijkste zijn natuurlijk de veiligheidsmiddelen, maar daarnaast ook dingen als kompas, kaarten, navigatieverlichting en de bijbehorende stopcontacten, etc.
De maat moet de verschillende zeilen en de zwaarden van Trui enigszins goed kunnen trimmen.
De maat moet de benodigde knopen en steken kunnen leggen. Zie ook Knopen.

Manoeuvres met de motor

Motor starten en stoppen, gas voor- en achteruit geven.
Vooruit varen. Lijkt voor de hand te liggen, maar een maat moet op de motor netjes rechtuit kunnen sturen. Dit betekent onder andere dat een maat de schuit door smalle stukjes en bruggetjes moet kunnen leiden.
Een scherpe bocht draaien. Zowel linksom als rechtsom moet een maat de schuit kunnen draaien (voor en achteruit steken niet inbegrepen). Enig benul van schroefwerking en wegdrijven van de schuit is wel op z’n plaats.
Achteruit varen. Weten hoe je de schuit een klein beetje achteruit moet kunnen laten varen. Ook hier moet je weer een klein beetje weten van de schroefwerking.
Aan- en afmeren. In principe is de maat verantwoordelijk voor het voordek tijdens deze manoeuvres. Zie Aanleg in sluis voor een goed voorbeeld. Onder het aan- en afmeren vallen een heleboel zaken:
- Mensen op het voordek aan een taak zetten, bijvoorbeeld het ophangen van een bandje.
- Opletten waar de mensen zich bevinden en dat ze geen rare dingen doen (geldt ook in het algemeen maar behoeft bij aan- en afmeren extra aandacht).
- Weten hoe je een meerlijn op een bolder belegt (geen 30 halve steken, een aantal kruislingse slagen met twee halve steken is ook zat), omgang met bolders op de wal of andere schepen. Lasso werpen van een lus om een meerpaal op 20 meter afstand is een pr�, maar geen vereiste.
- Weten wanneer je van het schip af kan gaan of niet (bijvoorbeeld bij harde wind aan hoge wal is het niet handig als je als eerste van boord jumpt, de manoeuvre mislukt, en jij als maat aan de wal staat terwijl je schipper je aan boord hard nodig heeft).
- Aangeven aan de roerganger hoeveel afstand de kop heeft tot de kant.
- Het omgaan met het draaien en afstoppen op springen.
Als laatste maar misschien wel het belangrijkste: wat doe je bij een man over boord manoeuvre.

Manoeuvres

De maat moet zijn eigen taken bij alle manoeuvres weten die op de wiki staan. Dit er op neer dat je de informatie op deze wiki gewoon uit je hoofd moet weten, moet kunnen toepassen en moet kunnen delegeren aan andere opvarenden. Bijvoorbeeld de taken van de maat bij het gebruik van zeilen(fok, grootzeil) en bijzeilen (Kluiver, halfwinder, aap, waterzeil ?, etc), maar ook zaken als overstag, gijpen en vaar- en nachtklaar maken.

Sociaal

De maat moet het veiligheidspraatje aan een nieuwe groep opvarenden kunnen geven. Hierbij moet in ieder geval aan de orde komen: enkhuizersteek, kracht op lijnen, gebruik zwaard, potenti�le risico's.
Een maat moet weten wanneer overige mensen aan boord iets wel en niet mogen of kunnen en dit ook duidelijk kunnen maken aan de mensen. Hieronder vallen: beoordelen of mensen tijdens het varen op het voordek kunnen zijn, gedrag in havens, zachtjes over alle voordekken lopen, zwemmen op drukke plekken e.d. Het is dus handig als de maat in zulke situaties de mensen wijst op hun rechten en plichten (vriendelijk maar wel streng) en dus een beetje overwicht weet te cre�ren.
Een maat moet op de juiste manier taken kunnen delegeren. De vier gouden stappen:
- Naam noemen (niet "iemand" of "jij daar")
- Wachten op reactie (heeft hij/zij me wel gehoord??)
- Kort & vriendelijk vragen iets te doen ("Kun jij/Zou jij/Wil jij zus&zo)
- Controleren of de persoon het begrepen heeft ("Denk je dat 't lukt? Je weet hoe het werkt? Wil je assistentie?").
- Vervolgens niet de andere kant op kijken, maar in de buurt blijven en kijken of het goed gaat.
Bij het varen met (onbekende) gasten moet de maat deze mensen een beetje op weg helpen. Wijzen waar dingen staan, vragen zo goed mogelijk beantwoorden, mensen gerust stellen als dat nodig is enz. Een beetje vriendelijkheid en openheid zorgen ervoor dat deze mensen de schuit misschien nog wel eens huren.
Over het algemeen is het zo dat mensen gestimuleerd moeten worden om de handen uit hun zakken te halen. Vooral Bolkers hebben de reputatie hun handen alleen voor een pot bier uit hun zakken te halen. Een maat moet stimuleren en samen met de schipper ervoor zorgen dat de gasten een geslaagde tijd aan boord meemaken.

Alles rond de boot

De maat moet weten hoe de marifoon ? werkt. Hij/zij moet in ieder geval een weerberichtje kunnen uitluisteren en een simpele oproep kunnen doen. Voor schippers is een marifoonbewijs verplicht, voor maten niet.
De maat moet boodschappen voor een weekend zeilen met een groep kunnen doen.

Als laatste kan ik het niet laten om te vermelden dat een maat een beetje trots moet zijn op onze mooie schuit. Zonder deze trots kan hij/zij volgens mij niet op een degelijke en fatsoenlijke wijze met Trui omgaan!